|
Ticaret Bakanlığından:
TÜKETİCİ HAKEM
HEYETLERİ
BİLİRKİŞİLİK
YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı,
tüketici hakem heyetleri nezdinde bilirkişiliğe başvuru ve kabul şartları
ile bilirkişilerin sicile ve listeye kaydı, görevlendirilmeleri, uymaları
gereken ilkeler, çalışma esasları ve listeden çıkarılmalarına ilişkin usul
ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik, tüketici hakem
heyetlerinde görülen tüketici uyuşmazlıklarına ilişkin her türlü
bilirkişilik faaliyetini kapsar.
(2) Kanunlarda bilirkişilik hizmeti verebileceği
öngörülen kurumlar ile tüketici hakem heyetlerinin talebi üzerine bilimsel
ve teknik görüş bildiren kamu kurum ve kuruluşları bu Yönetmeliğin kapsamı
dışındadır.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelik, 7/11/2013
tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 72 nci ve 84
üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 –
(1) Bu Yönetmeliğin
uygulanmasında;
a) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,
b) Bilirkişi: Tüketici hakem heyetlerinde görülen
ve çözümü uzmanlık veya özel bilgi ya da teknik bilgi gerektiren tüketici
uyuşmazlıklarında, yazılı görüşüne başvurmak amacıyla ilgili il müdürlüğü
tarafından oluşturulan sicile ve listeye kayıtlı olanlardan veya 23 üncü
maddenin on dördüncü fıkrası uyarınca liste dışından görevlendirilecek
gerçek kişiyi,
c) Bilirkişilik Bölge Kurulu Listesi: 3/11/2016
tarihli ve 6754 sayılı Bilirkişilik Kanunu uyarınca Bilirkişilik Bölge
Kurulları tarafından yetki çevrelerindeki iller için oluşturulan bilirkişi
listelerini,
ç) Bilirkişilik temel eğitimi: Bilirkişilik
faaliyeti öncesinde Bilirkişilik Kanunu uyarınca alınması zorunlu eğitimi,
d) Genel Müdür: Tüketicinin Korunması ve Piyasa
Gözetimi Genel Müdürünü,
e) Genel Müdürlük: Tüketicinin Korunması ve Piyasa
Gözetimi Genel Müdürlüğünü,
f) İl müdürlüğü: Ticaret il müdürlüğünü,
g) Kanun: 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu,
ğ) Liste: İl müdürlüğü tarafından hazırlanan,
sicile kayıtlı kişilerin ad ve soyadlarını, temel ve alt uzmanlık
alanlarını ve mesleklerini gösteren bilirkişi listesini,
h) Sicil: İl müdürlüğü tarafından hazırlanan
bilirkişi sicilini,
ı) Tarife: Bakanlık tarafından hazırlanan ve
duyurulan bilirkişilik ücret tarifesini,
i) Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS): Tüketicilerin
başvurularını elektronik ortamda ilgili tüketici hakem heyetine
iletebildikleri ve tüketici hakem heyetlerinin tüm iş ve işlemlerini
gerçekleştirdikleri çevrimiçi sistemi,
j) Tüketici uyuşmazlığı: Mal veya hizmet piyasalarında
kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla
hareket eden veya onun adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel
kişiler ile tüketiciler arasında kurulan; eser, taşıma, simsarlık, sigorta,
vekâlet, bankacılık ve benzeri sözleşmeler de dâhil olmak üzere her türlü
sözleşmeden ve tüketicilere yönelik uygulamalardan kaynaklanan
uyuşmazlıkları,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Bilirkişilerin Uyacakları Temel ve Etik İlkeler
Temel
ilkeler
MADDE 5 – (1) Bilirkişi, görevini dürüstlük kuralları
çerçevesinde bağımsız, tarafsız ve objektif olarak yerine getirir.
(2) Bilirkişi; raporunda, çözümü uzmanlığı veya
özel bilgiyi ya da teknik bilgiyi gerektiren hususlar dışında açıklama
yapamaz ve sonuç bildiren hukuki değerlendirmelerde bulunamaz.
(3) Bilirkişi kendisine tevdi olunan görevi bizzat
yerine getirmekle yükümlü olup görevinin icrasını kısmen veya tamamen başka
bir kimseye devredemez.
(4) Bilirkişi, görevi sebebiyle kendisine tevdi
edilen bilgi ve belgeler ile öğrendiği sırların gizliliğini sağlamakla ve
korumakla yükümlüdür. Bu yükümlülük, bilirkişilik görevi sona erdikten
sonra da devam eder.
(5) Bilirkişiler;
a) Kendisinin veya aralarında evlilik bağı kalksa
dahi eşinin,
b) Kendisinin veya aralarında evlilik bağı kalksa
dahi eşinin altsoy ya da üstsoyunun,
c) Kendisi ile arasında evlatlık bağı bulunanın,
ç) Üçüncü derece de dâhil olmak üzere kan veya
kendisini oluşturan evlilik bağı kalksa dahi kayın hısımlığı bulunanların,
d) Nişanlısının,
e) İş ilişkisinin bulunduğu veya vekili, vasisi,
kayyımı ya da yasal danışmanı sıfatıyla hareket ettiği kişilerin,
taraf olduğu tüketici uyuşmazlıklarıyla ilgili
görevlendirmeyi kabul edemez.
Etik
ilkelerin kapsamı ve etik ilkelere bağlılık
MADDE 6 – (1) Sicile ve listeye kaydolan bilirkişiler ile 23
üncü maddenin on dördüncü fıkrası uyarınca liste dışından görevlendirilen
kişiler, 7 ila 14 üncü maddelerde düzenlenen etik ilkelere ve bilirkişilik
göreviyle bağdaştığı ölçüde 13/4/2005 tarihli ve 25785 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru
Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte düzenlenen etik ilkelere uymakla
yükümlüdürler.
Yetkinlik
ve mesleki özen
MADDE 7 – (1) Bilirkişi görevini etkin, zamanında ve verimli
biçimde yerine getirmeyi ve sunduğu hizmet kalitesini yükseltmeyi hedefler.
(2) Bilirkişi, görüşünü oluştururken uzmanlık
alanına ait teknik terim ve ifadeleri mümkün olduğu ölçüde, tüketici hakem
heyeti başkan ve üyelerinin anlayabileceği bir dil ile açıklar.
Bağımsızlık
MADDE 8 – (1) Bilirkişi, görevlendirmeyi yapan tüketici
hakem heyeti başkanı ve üyelerine, tüketici uyuşmazlığının taraflarına ve
varsa kendi işverenine karşı bağımsız olup görevini yalnızca uzmanlık
alanındaki bilimsel verilere göre yerine getirir.
(2) Bilirkişi, bağımsızlığına zarar verebilecek
veya böyle bir izlenim uyandırabilecek her türlü davranış ve ilişkiden uzak
durur.
Tarafsızlık
MADDE 9 – (1) Bilirkişi görevini dil, ırk, renk, cinsiyet,
siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım
yapmaksızın tarafsızlık temel ilkesi doğrultusunda yerine getirir.
(2) Bilirkişi, doğrudan veya dolaylı olarak görev
süresince tüketici uyuşmazlığının taraflarından gelen uzman görüşü,
danışmanlık, hakemlik ya da buna benzer bir görevi kabul edemez.
Saygınlık
ve güven
MADDE 10
– (1) Bilirkişi, görevinin
saygınlığını ve kişilerin adalete olan güvenini zedeleyen veya şüpheye
düşüren her türlü tavır ve davranıştan kaçınır.
(2) Bilirkişi, kendisine tevdi olunan görevin her
türlü kişisel veya özel menfaatin üzerinde olduğu bilinciyle hareket eder
ve görevini layıkıyla yerine getirir.
(3) Bilirkişi, görev almak amacıyla her türlü öneri
veya girişimden kaçınır.
Görevi
kabul yükümlülüğü
MADDE 11
– (1) 26 ncı maddenin birinci
fıkrası hükmü saklı kalmak üzere; listeye kayıtlı olan bilirkişi kendisine
verilen görevi kabulle yükümlüdür.
Menfaat
elde etme yasağı
MADDE 12
– (1) Bilirkişi; bilirkişilik
görev, unvan ve yetkilerini kullanarak kendisi, yakınları ve üçüncü kişiler
lehine menfaat sağlayamaz, hediye alamaz ve bu hususlara ilişkin aracılıkta
bulunamaz.
(2) Bilirkişi, görevi sırasında elde ettiği resmi
veya gizli nitelikteki bilgileri, kendisi, yakınları ve üçüncü kişiler
yararına doğrudan veya dolaylı olarak bir menfaat elde etmek için
kullanamaz.
Bildirim
yükümlülüğü
MADDE 13
– (1) Bilirkişi, etik ilkelerle
bağdaşmayan veya hukuka aykırı iş ve eylemlerde bulunmasının kendisinden
talep edilmesi halinde ya da görevini yerine getirirken bu tür bir eylem
veya işlemden haberdar olduğunda, durumu gecikmeksizin görevlendirmeyi
yapan tüketici hakem heyeti başkanlığına yazılı olarak bildirir.
Reklam
yasağı
MADDE 14
– (1) Bilirkişinin, bilirkişilik
görevi almak için reklam sayılabilecek her türlü girişim ve eylemde
bulunması ve internet sitesinde, tabelalarında, basılı kâğıtlarında ve
diğer mecralarda listeye kayıtlı bilirkişi olduğuna dair ibareler
kullanması yasaktır.
(2) Bilirkişi, bilirkişilik görevi almak amacıyla
özel amaçlı arama motorlarına, rehberlerine, listelerine, veri tabanlarına
ve benzerlerine kayıt olamaz ve kendisinin kayıt edilmesine rıza
gösteremez. Ancak, bilirkişilik görevi alma amacına yönelik olmamak
kaydıyla, internet sayfasını özel amaçlı arama motorlarına kayıt edebilir.
Bu durumda bilirkişi, anahtar kelime olarak sadece adı, soyadı, mesleki
unvanı ile bulunduğu şehrin adını kullanabilir.
(3) Bilirkişi, internet kullanıcılarını kendi
sitesine yönlendirecek şekilde internet kısa yolları kullanılmasına izin
veremez ve reklam yapamaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sicil ve Listenin Oluşturulması ile Listeden
Çıkarma ve Uyarma
Bilirkişiliğe
başvuru ve kabul şartları
MADDE 15
– (1) Bilirkişilik başvurusunda
bulunacak kişilerde aşağıdaki nitelikler aranır:
a) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza
Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten
işlenen bir suçtan dolayı bir yıldan fazla süreyle hapis cezasına ya da
affa uğramış olsa dahi devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene
ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar ile zimmet, irtikâp, rüşvet,
hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli
iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan
kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık, gerçeğe aykırı
bilirkişilik veya tercümanlık yapma, yalan tanıklık ve yalan yere yemin
suçlarından mahkûm olmamak.
b) Terör örgütleriyle iltisaklı veya irtibatlı
olmamak.
c) Daha önce kendi isteği dışında listeden sürekli
olarak çıkarılmamış ve tüketici hakem heyetleri nezdinde bilirkişilik yapmaktan
yasaklanmamış olmak.
ç) Disiplin yönünden meslekten veya memuriyetten
çıkarılmamış ya da sanat icrasından veya mesleki faaliyetten sürekli olarak
yasaklanmamış olmak.
d) Meslek mensubu olarak görev yapabilmek için
ilgili mevzuat gereği aranan şartları haiz olmak ve 17 nci maddenin birinci
fıkrasının (e) bendinde belirtilen belgelere sahip olmak.
e) Bilirkişilik temel eğitimini başarıyla
tamamlamak.
f) Bilirkişilik yapacağı alanda en az üç yıl fiilen
çalışmış olmak.
g) Başvuru yapılan il müdürlüğü tarafından
hazırlanan liste dışında başka bir listede kayıtlı olmamak.
İlan ve
başvurunun yapılacağı yer
MADDE 16
– (1) İl müdürlükleri tarafından,
sicillerin ve listelerin oluşturulması veya ihtiyaca göre güncellenmesi
amacıyla, her yıl Ekim ayının ilk haftasında Bakanlığın internet sitesinde
kendilerine ayrılmış olan internet sayfası ile il sınırları içerisinde
bulunan kaymakamlıkların internet sayfalarında ve gerekli görülen diğer
mecralarda tüketici hakem heyetleri bilirkişiliği başvurusuna ilişkin ilan
yapılır.
(2) İlanda, il müdürlükleri tarafından sicile ve
listeye başvuru ve kabul şartları, başvuru için gerekli belgeler,
başvurulacak uzmanlık alanları ve başvuruların alınacağı tarihler ile diğer
ihtiyaç duyulan bilgilere yer verilir.
(3) Listede yer verilen uzmanlık alanlarında
ihtiyacı karşılayacak sayıda bilirkişi bulunmaması halinde, il müdürlükleri
tarafından belirli dönemlere bağlı kalınmaksızın bu Yönetmelik uyarınca
listeye yeni bilirkişi kaydı yapılabilir.
(4) Başvurular ikamet edilen ya da mesleki
faaliyetin yürütüldüğü yerdeki il müdürlüğüne yapılır. İkamet edilen yer
ile mesleki faaliyetin yürütüldüğü yerin farklı olması halinde başvuru, bu
yerlerde bulunan il müdürlüklerinden yalnızca birine yapılır.
Başvuru
dilekçesine eklenecek belgeler
MADDE 17
– (1) Sicil ve listeye kaydolmak
isteyen kişilerden aşağıdaki belgeler istenir:
a) Vukuatlı nüfus kayıt örneği.
b) Adres ve iletişim bilgilerini gösteren belgeler
ile başvuru yapılan il müdürlüğünün bulunduğu yer il sınırları içinde
ikamet edildiğine ya da mesleki faaliyetin yürütüldüğüne dair yazılı beyan.
c) Adli sicil kaydı belgesi.
ç) Görev belgesi ile disiplin yönünden meslekten ya
da memuriyetten çıkarılma cezası alınmadığına veya sanat icrasından yasaklı
durumda olunmadığına dair kayıtlı olunan meslek kuruluşu ya da çalışılan
kurum veya kuruluştan alınan belge.
d) Bilirkişilik yapılacak alanda en az üç yıllık
deneyime sahip olunduğunu gösteren belgeler.
e) Temel ve alt uzmanlık alanlarını gösteren
diploma, mesleki yeterlilik belgesi, uzmanlık belgesi, ustalık belgesi veya
benzeri belgelerin asılları ve örnekleri.
f) Mesleğini icra edebilmek için herhangi bir
meslek kuruluşuna kayıtlı olmak zorunda olanlar için, meslek kuruluşuna üye
olunduğuna dair son üç ay içinde alınmış oda faaliyet belgesi veya oda
kayıt belgesi.
g) 2 adet vesikalık fotoğraf.
ğ) Bilirkişilik temel eğitiminin tamamlandığına
dair belgenin aslı ve örneği.
h) Banka hesabına ilişkin bilgilerin bildirildiği
yazılı beyan.
ı) Bilirkişilere yapılacak olan tebligatların
Hazine ve Maliye Bakanlığının e-tebligat altyapısı kullanılarak yapılabilmesi
için varsa vergi dairesinden alınmış olan e-tebligat adresini gösteren
belge veya e-tebligat adresini gösteren yazılı beyan.
i) İl müdürlüğü tarafından gerekli görülen diğer
belgeler.
Başvuruların
değerlendirilmesi
MADDE 18
– (1) 16 ncı maddenin üçüncü
fıkrası hükmü saklı kalmak üzere; il müdürlükleri tarafından her yıl Aralık
ayının son işgününe kadar başvuruların değerlendirilmesi ve listenin hazır
hale getirilmesi zorunludur.
(2) İhtiyaç duyulması halinde, başvurularda ve
eklerinde sunulan bilgi ve belgelere ilişkin ilgili kurum veya
kuruluşlardan bilgi istenebilir.
(3) Yapılan değerlendirme sonucunda, başvuru
sahibinin 15 inci maddenin birinci fıkrasındaki şartları taşımadığının
anlaşılması ve 17 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilen belgelerin
verilen sürede tamamlanmamış olması halinde talep reddedilir.
(4) Bilirkişiliğe kabul şartlarını sağlayanlar
sicile ve listeye kaydedilir.
(5) Başvuruların neticeleri, il müdürlüklerinin
Bakanlığın internet sitesinde kendilerine ayrılmış olan internet
sayfalarında başvuru sahiplerinin ad ve soyadlarına yer verilerek tablo
halinde yayımlanması suretiyle duyurulur. Bu duyuru tebliğ yerine geçer.
Yemin
MADDE 19
– (1) Sicile ve listeye kabul
edilenlerden, “Yemin” başlıklı “Bilirkişilik görevimi sadakat ve özenle,
bilim ve fenne uygun olarak, tarafsız ve objektif bir biçimde yerine
getireceğime, namusum, şerefim ve kutsal saydığım bütün inanç ve değerlerim
üzerine yemin ederim.” şeklindeki ibareyi içeren yazılı, tarihli ve imzalı
beyan alınır ve bilirkişinin sicildeki dosyasına eklenir.
Sicil
MADDE 20
– (1) Sicil, il müdürlükleri
tarafından bilirkişilere sicil numarası verilmek suretiyle tutulur.
(2) Sicil dosyasında bilirkişiye ait aşağıdaki
hususlar yer alır:
a) Adı ve soyadı, vesikalık fotoğrafı ve Türkiye
Cumhuriyeti kimlik numarası.
b) Adres ve iletişim bilgileri.
c) Mesleği, temel ve alt uzmanlık alanları, varsa
çalıştığı kurum veya kuruluşun adı.
ç) Temel ve alt uzmanlıkları gösteren belgelerin
verildiği yerler, tarihleri ve sayıları.
d) Mesleki tecrübe bilgileri.
e) Öğrenim bilgileri.
f) Adli sicil ve arşiv kaydı.
g) Varsa disiplin cezasına ilişkin bilgiler.
ğ) Bilirkişilik temel eğitim tarihi.
h) Yemin belgesi.
ı) Varsa uyarma ve listeden geçici veya sürekli
çıkarılmaya ilişkin bilgiler.
i) Görevlendirilme ve hazırlanan rapor sayısı.
j) Denetim kayıt ve bilgileri.
k) Banka hesabına ilişkin bilgiler.
l) Başvuru aşamasında sunulan diğer belgeler.
m) İl müdürlüğü tarafından gerekli görülen diğer
bilgi ve belgeler.
Liste
MADDE 21
– (1) Liste, bilirkişilerin sicil
numaraları, ad ve soyadları, temel uzmanlık alanları ve alt uzmanlık
alanları, ikamet ettikleri veya mesleki ya da ticari faaliyetlerini
yürüttükleri il ve ilçe bilgileri ve meslekleri gösterilmek suretiyle il
müdürlükleri tarafından tablo halinde düzenlenir.
(2) Liste, tüm tüketici hakem heyetlerince
bilirkişi görevlendirmesi yapılırken kullanılmak üzere, il müdürlükleri
tarafından Bakanlığın internet sitesinde kendilerine ayrılmış olan internet
sayfasında yayımlanır ve il sınırı içinde kurulu bulunan tüm tüketici hakem
heyetlerine ayrıca yazıyla bildirilir.
(3) 23 üncü maddenin on üçüncü fıkrası hükmü saklı
kalmak üzere; tüketici hakem heyeti başkanı, tüketici hakem heyetinin
kurulu bulunduğu yerin il müdürlüğü tarafından hazırlanan listede yer alan
bilirkişiler arasından görevlendirme yapar.
Listeden
çıkarma ve uyarma
MADDE 22
– (1) 32 ila 34 üncü maddeler
uyarınca yapılan denetim ve inceleme neticesinde, aşağıdaki şartlardan
birinin gerçekleştiğinin tespit edilmesi halinde Bakanlıkça kurulan
Komisyon tarafından bilirkişilerin listeden sürekli çıkarılmalarına ya da
uyarılmalarına karar verilebilir:
a) Yasal bir sebep olmaksızın veya görevden
çekinmeyi haklı kılacak bir mazeret bulunmaksızın bilirkişilik yapmaktan
kaçınılması ya da raporun belirlenen süre içinde mazeretsiz olarak
verilmemesi.
b) Bu Yönetmelikte belirlenen temel ilkelere aykırı
olarak bilirkişilik faaliyetinde bulunulması.
c) Bu Yönetmelikte düzenlenen etik ilkelerle
bağdaşmayan, güven duygusunu sarsıcı tutum ve davranışlarda bulunulması.
ç) Tüketici hakem heyetleri nezdinde yapılan
bilirkişilik faaliyetine ilişkin bu Yönetmelikte belirlenen diğer usul ve
esaslara aykırı davranılması.
(2) Bilirkişiliğe kabul şartlarının kaybedilmesi
veya bilirkişiliğe kabul tarihinde gerekli şartların bulunmadığının
sonradan tespit edilmesi ya da bilirkişinin kendisinin listeden çıkarılmayı
yazılı olarak talep etmesi halinde il müdürlüğü tarafından o kişi sürekli
veya geçici süreyle listeden çıkarılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Bilirkişi Görevlendirmesi, Bilirkişi Raporu ve
Bilirkişinin Sorumluluğu
Bilirkişi
görevlendirmesi
MADDE 23
– (1) Tüketici hakem heyetinde
görülmekte olan tüketici uyuşmazlığına ilişkin karar alma sürecinde ihtiyaç
duyulması halinde; tüketici hakem heyeti başkanı tarafından, varsa
öncelikle kanunların görüş bildirmekle yükümlü kıldığı kişilere ve
kuruluşlara görevlendirildikleri konularda görüş bildirmeleri için yazılı
olarak başvurulur.
(2) Tüketici hakem heyeti başkanı, kendisinin ve
tüketici hakem heyeti üyelerinin sahip olduğu bilgilerle çözümlenmesi
mümkün olmayan ve hukuk dışında çözümü uzmanlığı veya özel bilgiyi ya da
teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişi görevlendirebilir. Görülen
tüketici uyuşmazlığının tarafı olan tüketicinin ikamet ettiği ilçe
sınırlarında mesleki veya ticari faaliyetini sürdüren ya da ikamet eden bir
bilirkişinin görevlendirilmesi esastır.
(3) Tüketici uyuşmazlığının konusuna ilişkin
taraflara ve diğer ilgili yerlere gönderilen bilgi ve belge isteme
yazılarında cevap verilmesi için öngörülen süreler dolmadan bilirkişi
görevlendirmesi yapılamaz.
(4) Kamu görevlilerine, bağlı bulundukları
kurumlarla ilgili uyuşmazlıklarda ve işlerde bilirkişi olarak görev
verilemez.
(5) Tüketici hakem heyetinin sekretaryasının
yapıldığı il müdürlüğü veya kaymakamlık personeli arasından, görülen
tüketici uyuşmazlığı için bilirkişi görevlendirilemez.
(6) Tüketici hakem heyeti başkanlarına, üyelerine
ve raportörlerine bilirkişi olarak görev verilemez.
(7) Tüketici hakem heyetlerinde görülmekte olan
tüketici uyuşmazlıklarına ilişkin bir kez bilirkişi görevlendirmesi
yapılması esastır. Bilirkişi raporundaki eksiklik veya belirsizliğin
giderilmesi için mevcut bilirkişiden ek rapor istenebilir; ancak, ek rapor
için bilirkişiye ücret ödenmez. Karar verme aşamasında daha ayrıntılı bir
araştırmaya ihtiyaç duyulması halinde bir defaya mahsus olmak üzere bir
başka bilirkişi görevlendirilebilir.
(8) Tüketici hakem heyeti başkanı bilirkişi olarak
yalnızca bir kişiyi görevlendirebilir. Ancak, görülmekte olan tüketici
uyuşmazlığının mahiyeti gereği, gerekçesi görevlendirme yazısında açıkça
belirtilmek suretiyle üç kişiyi geçmeyecek şekilde bir bilirkişi kurulu
görevlendirilebilir. Bilirkişi kurulu tarafından hazırlanan raporda her bir
bilirkişinin incelemelerine ayrı ayrı yer verilir ve bilirkişilerin her
birine ayrı bilirkişilik ücreti ödenir.
(9) Bilirkişi görevlendirme yazısıyla; çözümü
uzmanlığı veya özel bilgiyi ya da teknik bilgiyi gerektiren sorun açıkça
belirtilmeden ve bilirkişi tarafından incelenmesi istenen hususların
kapsamı ile sınırları açıkça gösterilmeden bilirkişi görevlendirmesi
yapılamaz.
(10) Geçerli bir mazeret olmaksızın uyuşmazlık
konusunu uhdesinde bulunduran tüketiciden kaynaklanan nedenlerle, verilen
süre içinde bilirkişi raporunun sunulamaması halinde aynı uyuşmazlığa
ilişkin tekrar bilirkişi görevlendirilemez; dosya içeriğinde hazır halde
bulunan bilgiler ve belgeler kapsamında karar verilir. Bu durumda bilirkişiye
ücret ödenmez.
(11) TÜBİS ile bu sisteme entegre bilişim
sistemleri veya yazılımlar vasıtasıyla ulaşılabilen bilgiler veya çözülebilen
hususlar için bilirkişilik müessesesine başvurulamaz.
(12) Listede yer alan bilirkişilerin, uzmanlık
alanlarına göre tüketici hakem heyeti başkanı tarafından hakkaniyete uygun
olarak sırayla görevlendirilmesi esastır.
(13) Tüketici uyuşmazlığının konusunun başka bir
ilin sınırları içinde bulunması ve bilirkişi incelemesinin mahallinde
yapılmasının gerektiği durumlarda, tüketici uyuşmazlığının görüldüğü
tüketici hakem heyeti başkanı tarafından uyuşmazlık konusunun bulunduğu
yerin il müdürlüğünce hazırlanan listeden bilirkişi görevlendirmesi yapılabilir.
(14) Listede ihtiyaç duyulan uzmanlık alanına sahip
bilirkişi bulunmaması durumunda, bilirkişi görevlendirmesinin
üniversitelerin ilgili bölümlerindeki öğretim üyeleri ile öğretim
görevlilerine veya Bilirkişilik Bölge Kurulu Listesine kayıtlı
bilirkişilere ya da ilgili meslek odasına kayıtlı bulunan kişilere
yapılması esastır. Bilirkişi görevlendirmesi yapılabilecek bu nitelikleri
taşıyan kişilerin bulunmaması ya da bilgisine ihtiyaç duyulan kişinin bu
nitelikleri taşımaması halinde, görülmekte olan tüketici uyuşmazlığının
özellikleri dikkate alınarak listede kayıtlı olmayan başka kişilere de
bilirkişi görevlendirmesi yapılabilir. Tüketici hakem heyeti başkanı, liste
dışından görevlendirmiş olduğu bilirkişiyi il müdürlüğüne gerekçeleriyle
bildirir.
(15) İl müdürlükleri bulundukları il sınırları
içinde bulunan tüm ilçelerdeki ihtiyaçları gözeterek listede bulunması
gerekli görülen her bir uzmanlık alanında yeteri kadar bilirkişi bulunması
için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.
Bilirkişinin
görev alanının belirlenmesi ve bilirkişiye bilgi verilmesi
MADDE 24
– (1) İnceleme yaptırılacak
konunun kapsamı ve sınırları tüketici hakem heyeti başkanı tarafından
bilirkişiye yazılı olarak bildirilir. Görevlendirme yazısında aşağıdaki
hususlara yer verilir:
a) Görülmekte olan tüketici uyuşmazlığına ait TÜBİS
başvuru numarası ile taraflara ait iletişim bilgileri.
b) Bilirkişinin haklı nedenler bulunuyorsa görevlendirmeyi
kabul etmediğini gerekçeleriyle beraber üç işgünü içinde yazılı olarak
bildirmesi gerektiği.
c) Bilirkişi raporunun bilirkişi görevlendirme
yazısının tebliğinden itibaren on beş işgünü içinde teslim edilmesinin esas
olduğu; ancak, işin niteliği itibarıyla verilen süre içinde raporun
hazırlanamaması halinde bilirkişinin yazılı talebi üzerine bir defaya
mahsus olmak üzere on beş işgünü ek süre verilebileceği bilgisi.
ç) Açıkça belirtilmek suretiyle incelenmesi istenen
konular ve varsa bilirkişi tarafından cevaplanması talep edilen sorular.
d) İncelenmesi istenen tüketici uyuşmazlığının
konusunun, uyuşmazlığın taraflarınca bilirkişiye teslim edilip edilmeyeceği
veya uyuşmazlık konusunun niteliği gereği bilirkişi tarafından mahallinde
inceleme yapılması gerekiyorsa uyuşmazlık konusunun bulunduğu yere gidilip
gidilmeyeceği hususlarına ilişkin bilgi.
e) Bilirkişi raporunun teslim edilmesi için verilen
süre ile yapılacak inceleme üzerine hazırlanacak raporun tamamlanacağı
süreler dikkate alınarak uyuşmazlık konusunu uhdesinde bulunduran kişi ile
iletişim kurulması ve incelemenin gerçekleştirilebilmesi için ön bilgi
verilmesi gerektiği.
f) Bilirkişinin kendisinden kaynaklanmayan; ancak,
incelenmesi istenen uyuşmazlık konusunu uhdesinde bulunduran kişinin eylemlerinden
kaynaklanan nedenlerden dolayı bilirkişi raporunun hazırlanamaması halinde,
ayrıntılarıyla beraber söz konusu durumu, ortaya çıktığı tarihten itibaren
üç işgünü içinde yazılı olarak bildirmek zorunda olduğu.
g) Tüketici uyuşmazlığının konusu bir mal ise ve
incelenmesi istenen malın uyuşmazlığın taraflarınca bilirkişiye teslim
edilmesi öngörülmüş ise; malın teslim tarihi, teslim anında malın fiziki
olarak hangi şartlarda olduğu, malın çalışıp çalışmadığı, bilirkişi
tarafından malın nerede ve hangi tarihte ilgili kişiye geri verileceği gibi
hususlar ile malın marka, model, renk ve varsa seri numarası gibi
bilgilerinin bilirkişi tarafından Bakanlığın internet sitesinde yer alan
teslim tutanağı örneğine uygun olarak düzenlenen tutanağa yazılarak imzalanması
ve bir örneğinin teslim anında tüketici uyuşmazlığının ilgili tarafına
imzalatılarak verilmesi gerektiği.
ğ) Tarifeye uygun olarak tüketici hakem heyeti
başkanı tarafından takdir edilen bilirkişi ücreti.
h) Gerçeğe aykırı mütalaada bulunması halinde Türk
Ceza Kanununun 276 ncı maddesi uyarınca cezalandırılabileceği bilgisi.
(2) Bilirkişiye, inceleme konusu ile ilgili ihtiyaç
duyduğu belgelerin aslı veya birer örneği dizi pusulasına bağlanarak imza
karşılığı teslim edilir ve bu husus tutanağa bağlanır. TÜBİS vasıtasıyla
dosyanın incelenmesinin mümkün olduğu hallerde, dosya ve ilgili belgeler
fiziki olarak teslim edilmez; bilirkişiye TÜBİS üzerinden inceleme yapma
yetkisi verilir.
Bilirkişinin
görev süresi
MADDE 25
– (1) Bilirkişi, görevlendirme
yazısının tebliğinden itibaren on beş işgünü içinde, varsa kendisine
verilen dosya ve ekleriyle beraber bilirkişi raporunu hazırlayarak teslim
etmekle yükümlüdür. Ancak işin niteliği itibarıyla verilen süre içinde
raporun hazırlanmasına imkan bulunmazsa, yazılı talebi halinde bilirkişiye
bir defaya mahsus olmak üzere tüketici hakem heyeti başkanı tarafından on
beş işgünü ek süre verilebilir.
(2) Belirlenen süre içinde raporunu teslim etmeyen
bilirkişi görevden alınıp yerine başka bir bilirkişi görevlendirilebilir.
Bu durumda, görevlendirmeyi yapan tüketici hakem heyeti başkanı, görevden
alınan bilirkişiden o ana kadar yapmış olduğu işlemler hakkında yazılı
açıklama yapmasını ve varsa kendisine verilen mal ile dosya ve eklerini
eksiksiz olarak derhal teslim etmesini yazılı olarak ister. Tüketici hakem
heyeti başkanı tarafından söz konusu durum il müdürlüğüne yazılı olarak bildirilir.
(3) Görevden alınan bilirkişinin hukuki ve cezai
sorumlulukları saklı kalmak kaydıyla, geçerli bir mazeret sunulmadığı
takdirde, o aşamaya kadar yapılan inceleme için yapılmış olan masraflar
dahil bilirkişiye hiçbir ücret ödenmez.
Bilirkişinin
bildirim ve çekinme yükümlülüğü
MADDE 26
– (1) Bilirkişi; kendisine tevdi
olunan görevin, uzmanlığı veya özel bilgiyi ya da teknik bilgiyi
gerektirmediğini, hukuki görüş istendiğini, uzmanlık alanına girmediğini,
inceleme konusu iş ve işlemlerin açıklığa kavuşturulması için alanında
uzman başka bir bilirkişi ile işbirliğine ihtiyaç duyduğunu, 5 inci
maddenin beşinci fıkrasında belirtilen nedenlerden dolayı bilirkişilik
yapamayacağını ve varsa görevden çekinmeyi haklı kılacak bir başka
mazeretinin bulunduğunu görevin kendisine verilme tarihinden veya çekinmeyi
gerektirecek durumun sonradan öğrenilmesi halinde bu tarihten itibaren en
geç üç işgünü içinde tüketici hakem heyeti başkanlığına yazılı olarak
bildirir.
Bilirkişinin
yetkileri ve görevleri
MADDE 27
– (1) Bilirkişi; yapacağı ön
incelemede, incelemeyi gerçekleştirebilmesi için kendisine teslim edilen
dosya ve belgelere ilave olarak başka kayıt ve belgelere ihtiyaç duyması
halinde, görevlendirme yazısının tebliğ tarihinden itibaren üç işgünü
içinde tüketici hakem heyeti başkanlığından ihtiyacına ilişkin yazılı
talepte bulunabilir.
(2) Bilirkişi, görev alanı veya sınırları hakkında
tereddüde düşerse bunun giderilmesini tüketici hakem heyeti başkanlığından
her zaman yazılı olarak talep edebilir.
(3) Tüketici uyuşmazlığının konusu bir mal ise ve
görevlendirme yazısında incelenmesi istenen malın uyuşmazlığın taraflarınca
bilirkişiye teslim edilmesi öngörülmüş ise; malın teslim tarihi, teslim
anında malın fiziki olarak hangi şartlarda olduğu, malın çalışıp çalışmadığı,
bilirkişi tarafından malın nerede ve hangi tarihte ilgili kişiye geri
verileceği gibi hususlar ile malın marka, model, renk ve varsa seri
numarası gibi bilgileri bilirkişi tarafından Bakanlığın internet sitesinde
yer alan teslim tutanağı örneğine uygun olarak düzenlenen tutanağa
yazılarak imzalanır ve bir örneği teslim anında tüketici uyuşmazlığının
ilgili tarafına imzalatılarak verilir.
Bilirkişi
raporu
MADDE 28
– (1) Bilirkişi raporu gerekçeli
ve açık olmalıdır.
(2) Bilirkişi raporunda aşağıdaki hususlar yer
alır:
a) Tüketici uyuşmazlığının görüldüğü tüketici hakem
heyetinin ismi.
b) TÜBİS başvuru numarası.
c) Tüketici uyuşmazlığının taraflarına ait
bilgiler.
ç) Görevlendirme tarihi ve inceleme süresi.
d) İncelemenin konusu.
e) Kendisinden gözlemlenmesi ve incelenmesi istenen
maddi unsurlar.
f) İnceleme yöntemi.
g) Bilimsel ve teknik dayanaklar.
ğ) Gerekçeli sonuç.
h) Raporun düzenlenme tarihi.
ı) Bilirkişinin adı ve soyadı, unvanı, sicil
numarası ve imzası.
(3) Bilirkişi raporuna, incelemeye esas maddi
unsurları belgeleyen ve sonuçların açıklanmasına yardımcı olan şema,
harita, kroki, fotoğraf, tablo ile diğer kayıt ve belgeler de eklenir.
Ayrıca rapor ekine 27 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca düzenlenen
teslim tutanağının bir örneği koyulur.
Bilirkişi
görüşünün değerlendirilmesi
MADDE 29
– (1) Bilirkişi raporu, tüketici
hakem heyeti tarafından diğer delillerle birlikte değerlendirilir.
(2) Tüketici hakem heyeti, bilirkişi raporundaki
eksiklik yahut belirsizliğin tamamlanması veya açıklığa kavuşturulmasını
sağlamak için yeni sorular yöneltmek suretiyle tüketici hakem heyeti
başkanının bilirkişiden ek rapor istemesini talep edebilir. Talep edilmesi
halinde on beş işgünü içinde ek raporunu sunmayan bilirkişiye ücret
ödenmez.
(3) İhtiyaç halinde bilirkişinin görüşünü sözlü
olarak açıklamasına karar verilirse açıklamaları tutanağa geçirilir ve
bilirkişinin tutanağa imzası alınır. Kurul halinde görevlendirme söz konusu
ise bilirkişilerin, bilgilerine başvurulan hususu hemen aralarında müzakere
etmelerine imkan tanınır ve müzakere sonucunda açıklanan görüş tutanağa
geçirilerek bilirkişilere imzalatılır.
Bilirkişi
ücreti
MADDE 30
– (1) Bilirkişi ücreti, Kanunun 71
inci maddesi uyarınca Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak
Bakanlık tarafından belirlenen Tüketici Hakem Heyeti Başkan ve Üyelerine ve
Raportör Olarak Görevlendirilen Diğer Kamu Personeline Ödenecek Huzur Hakkı
ve Huzur Ücretleri ile Bilirkişilere Ödenecek Ücrete İlişkin Usul ve
Esaslara uygun şekilde Bakanlıkça hazırlanan ve duyurulan tarifeye göre
tüketici hakem heyeti başkanı tarafından belirlenir ve aynı usul ve
esaslara göre bilirkişiye ödenir.
Bilirkişinin
sorumluluğu
MADDE 31
– (1) Bilirkişi, Türk Ceza Kanunu
anlamında kamu görevlisidir.
(2) Bilirkişi, kasten gerçeğe aykırı mütalaada
bulunması halinde, Türk Ceza Kanununun 276 ncı maddesi uyarınca sorumlu
tutulur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Bilirkişilerin Denetimi
Denetim
ve inceleme
MADDE 32
– (1) Bilirkişiler, görevleriyle
ilgili iş ve işlemlerinin ve hazırladıkları raporların mevzuata uygunluğu
bakımından, Bakanlık tarafından görevlendirilen Bakanlık müfettişleri ile
diğer Bakanlık personeli tarafından resen veya başvuru üzerine denetlenebilirler.
(2) Tüketici hakem heyeti başkanı, görevlendirdiği
bilirkişinin göreviyle ilgili iş ve işlemlerinin hukuka aykırı olduğuna
ilişkin kanaat edinmesi durumunda, varsa dayanak bilgi ve belgeleri de
ekleyerek bu hususu Bakanlığa bildirir.
(3) Bilirkişi raporları özel veya teknik bilgi
yönünden denetlenemez. Bu yöndeki başvurular il müdürlüğü tarafından
bilirkişinin bağlı bulunduğu meslek kuruluşu veya görev yaptığı kuruluşlara
gönderilir.
(4) Bilirkişi hakkında yapılan denetim ve inceleme
en geç on beş gün içinde sonuçlandırılır. Bu süre, ihtiyaç olması halinde
on beş günü geçmemek üzere bir defa uzatılabilir.
(5) Bilirkişi raporlarına ilişkin yargı mercileri
tarafından yapılacak denetimler bu Yönetmelik kapsamı dışındadır.
Denetim
ve inceleme sonucu verilecek kararlar
MADDE 33
– (1) Bilirkişiler hakkında
yapılan denetim ve inceleme ile 22 nci maddenin birinci fıkrasında yer alan
şartlardan birinin gerçekleştiğinin tespit edilmesi halinde, Bakanlıkça
kurulan Komisyon tarafından aşağıdaki kararlar alınabilir:
a) Yapılan tespitin 22 nci maddenin birinci
fıkrasının (a) ve (ç) bentlerinde yer alan hâllerden olması durumunda
bilirkişinin uyarılmasına karar verilir. Uyarma kararına konu ihlalin bir
yıl içinde tekrar edilmesi hâlinde bilirkişinin sürekli olarak listeden
çıkarılmasına karar verilir.
b) Yapılan tespitin 22 nci maddenin birinci
fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde yer alan hâllerden olması durumunda
bilirkişinin sürekli olarak listeden çıkarılmasına karar verilir.
(2) 23 üncü maddenin on dördüncü fıkrası uyarınca
görevlendirilenler hakkında yapılan denetim ve inceleme ile 22 nci maddenin
birinci fıkrasında yer alan şartlardan birinin gerçekleştiğinin tespit
edilmesi hâlinde, Bakanlıkça kurulan Komisyon tarafından aşağıdaki kararlar
alınabilir:
a) Yapılan tespitin 22 nci maddenin birinci
fıkrasının (a) ve (ç) bentlerinde yer alan hâllerden olması durumunda
bilirkişi olarak görevlendirilen kişinin uyarılmasına karar verilir. Uyarma
kararına konu ihlalin bir yıl içinde tekrar edilmesi hâlinde, bilirkişi
olarak görevlendirilen kişinin tüketici hakem heyetleri nezdinde
bilirkişilik yapmaktan yasaklanmasına karar verilir.
b) Yapılan tespitin 22 nci maddenin birinci
fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde yer alan hâllerden olması durumunda,
bilirkişi olarak görevlendirilen kişinin tüketici hakem heyetleri nezdinde
bilirkişilik yapmaktan yasaklanmasına karar verilir.
(3) Yapılan denetim ve inceleme sonucunda bu
maddenin birinci ve ikinci fıkraları uyarınca verilen kararlar, il
müdürlüğü tarafından ilgiliye yazılı olarak tebliğ edilir.
(4) İnceleme raporu ve Bakanlıkça kurulan
Komisyonun kararı sicile eklenir.
(5) Bilirkişinin sürekli olarak listeden
çıkarılması ya da uyarılması kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren
on beş gün içinde il müdürlüğüne itiraz edilebilir. İl müdürlüğü itiraza
ilişkin başvuruyu derhal Bakanlığa bildirir. İtiraz üzerine Bakanlıkça
kurulan komisyon tarafından verilen karar başvuru sahibine il müdürlüğü
tarafından tebliğ edilir.
(6) İnceleme raporunun veya Komisyon kararına karşı
yapılan itiraz başvurusunun Komisyonun sekretarya hizmetlerini yürütmekle
görevli birimin kayıtlarına girdiği tarihten itibaren en geç on beş gün
içinde sonuçlandırılması zorunludur.
Komisyon
MADDE 34 – (1) Yapılan denetim ve inceleme neticesinde
bilirkişiler hakkında alınacak kararların değerlendirilmesi amacıyla
Bakanlıkça komisyon kurulur.
(2) Komisyon, Genel Müdür başkanlığında ilgili
genel müdür yardımcısı ile daire başkanından oluşur.
(3) Komisyon üyelerin tamamının katılımıyla
toplanır ve oy çokluğuyla karar alır.
(4) Komisyonun başkan ve üyeleri, komisyonun;
a) Çalışmalarının mevzuata uygunluğundan,
b) Faaliyetlerinin gizliliğinden,
c) Çalışmalarının hızlı ve güvenli
sonuçlandırılmasından,
sorumludur.
(5) Komisyonun sekretarya hizmetleri Genel Müdürlük
tarafından yürütülür.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Diğer
hususlar
MADDE 35
– (1) Bu Yönetmelikte düzenleme
bulunmayan hâllerde Bilirkişilik Kanununun ve 3/8/2017 tarihli ve 30143
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bilirkişilik Yönetmeliğinin ilgili
hükümleri kıyasen uygulanır.
(2) Bu Yönetmelikte yapılması öngörülen tebligat
işlemlerinin elektronik olarak yapılması esastır.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
yayımlandığı tarihten itibaren en geç 31/12/2020 tarihine kadar (bu tarih
dâhil) siciller ve listeler il müdürlükleri tarafından oluşturulur.
(2) 31/12/2020 tarihine kadar (bu tarih dâhil)
tüketici hakem heyetleri nezdinde yapılan bilirkişilik faaliyetlerine
ilişkin iş ve işlemler Kanuna ve 27/11/2014 tarihli ve 29188 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliğine göre yürütülür.
Yürürlük
MADDE 36
– (1) Bu Yönetmeliğin 1, 2, 3, 4,
15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 36 ve 37 nci maddeleri ile geçici 1 inci
maddesi yayımı tarihinde, diğer maddeleri ise 1/1/2021 tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 37
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Ticaret Bakanı yürütür.
|